کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق یک فرآیند است که با استفاده از طرحریزی و اجرای مجموعهای از فعالیتها، تهیه و تضمین دقت، دستاوردها و قابلیتهای مورد انتظار تجهیزات اندازهگیری را فراهم میکند. هدف اصلی کالیبره، تعیین دقت و صحت اندازهگیری تجهیزات ابزار دقیق است.
کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق چگونه است
نوع کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق مورد نیاز بستگی به نوع تجهیزات ابزار دقیق و استانداردهای مربوطه دارد. در زیر به برخی از انواع کالیبره معمول در تجهیزات ابزار دقیق اشاره میکنم:
کالیبره الکتریکی
نوع الکتریکی برای تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی مانند مولتیمترها، آمپرمترها، ولتمترها، فرکانسسنجها، اسیلوسکوپها و سایر دستگاههای اندازهگیری الکتریکی استفاده میشود. در این نوع ، اندازهگیری و تنظیم دستگاههای اندازهگیری الکتریکی با استفاده از استانداردها و دستگاههای الکتریکی صورت میگیرد.
مراحل کالیبره الکتریکی عموماً شامل موارد زیر است:
- تهیه استانداردها: برای نوع الکتریکی، استانداردهای معتبری که دارای دقت و صحت مورد نیاز هستند، باید تهیه شوند. این استانداردها میتوانند شامل منابع ولتاژ و جریان، مقاومتهای دقیق، فرکانسهای معتبر و سایر وسایل اندازهگیری الکتریکی باشند.
- آمادهسازی دستگاه: قبل از انجام کالیبراسیون مانومتر یا هر تجهیز دیگری، دستگاه اندازهگیری باید بررسی و آمادهسازی شود. این شامل تمیز کردن دستگاه، بررسی وضعیت سوکتها و اتصالات، و اعمال تنظیمات و پارامترهای مورد نیاز است.
- انجام این عمل: در این مرحله، دستگاه اندازهگیری با استفاده از استانداردها و دستگاههای الکتریکی مورد بررسی قرار میگیرد. مقادیر اندازهگیری توسط دستگاه مورد نظر و استانداردها مقایسه شده و اعمال تنظیمات و تنظیمات لازم برای تطبیق دستگاه با استانداردها صورت میگیرد.
- صدور گواهی: پس از انجام کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق ، گواهی صادر میشود که حاکی از این است که دستگاه مورد نظر در محدوده دقت و صحت مورد نیاز قرار دارد. این گواهی شامل جزئیات، نتایج اندازهگیری و هر گونه تنظیمات و تغییرات اعمال شده به دستگاه است.
- نگهداری و بررسی دورهای: پس از این عمل، دستگاه باید به طور منظم نگهداری شود و بررسی دورهای برای اطمینان از صحت و قابلیت اعتماد آن انجام شود.
مهمترین دلیل برای انجام کالیبره الکتریکی، اطمینان حاصل کردن از دقت و صحت اندازهگیری تجهیزات الکتریکی است. با عبور زمان و استفاده مکرر، دقت تجهیزات ممکن است تغییر کند و از دقت مورد نیاز خارج شود. به علاوه، عوامل مختلفی مانند شرایط محیطی، اشتباهات انسانی و خرابیهای سیستمی نیز میتوانند تأثیرات منفی بر دقت تجهیزات داشته باشند. با انجام کالیبراسیون ابزار دقیق منظم، دقت تجهیزات حفظ میشود و صحت اندازهگیریها تضمین میشود.
معمولاً نوع الکتریکی توسط آزمایشگاههای معتبر و مجاز انجام میشود. این آزمایشگاهها معمولاً دارای تجهیزات و استانداردهای خاصی هستند که با استفاده از آنها میتوانند تجهیزات الکتریکی را کالیبره کنند. همچنین، استانداردهای معتبری برای الکتریکی توسط سازمانها و استانداردسازیهای مختلف، مانند سازمان بینالمللی استانداردسازی (ISO) و سازمان ملی استاندارد و فناوری (NIST) تعریف شدهاند.
کالیبراسیون ابزار دقیق مکانیکی
کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق مکانیکی به مجموعه فعالیتهایی اطلاق میشود که با استفاده از استانداردها و دستگاههای مکانیکی، اندازهگیری و تنظیم دقت و صحت تجهیزات و وسایل مکانیکی را بررسی میکند. این نوع عموماً برای دستگاههای اندازهگیری فشار، نیرو، جرم، طول، زاویه و سایر ویژگیهای مکانیکی استفاده میشود.
مراحل کالیبره مکانیکی عموماً شامل موارد زیر است:
- تهیه استانداردها: برای نوع مکانیکی، استانداردهای معتبری که دارای دقت و صحت مورد نیاز هستند، باید تهیه شوند. این استانداردها میتوانند شامل دستگاههای بررسی فشار، نیروسنجها، اتومبیلهای کنترلی و سایر وسایل اندازهگیری مکانیکی باشند.
- آمادهسازی دستگاه: قبل از انجام، دستگاه اندازهگیری باید بررسی و آمادهسازی شود. این شامل تمیز کردن دستگاه، بررسی وضعیت اتصالات و قطعات مکانیکی، و اعمال تنظیمات و پارامترهای مورد نیاز است.
- انجام کالیبراسیون: در این مرحله، دستگاه اندازهگیری با استفاده از استانداردها و دستگاههای مکانیکی مورد بررسی قرار میگیرد. مقادیر اندازهگیری توسط دستگاه مورد نظر و استانداردها مقایسه شده و اعمال تنظیمات لازم برای تطبیق دستگاه با استانداردها صورت میگیرد.
- صدور گواهی: پس از انجام، گواهی صادر میشود که حاکی از این است که دستگاه مورد نظر در محدوده دقت و صحت مورد نیاز قرار دارد. این گواهی شامل جزئیات، نتایج اندازهگیری و هر گونه تنظیمات و تغییرات اعمال شده به دستگاه است.
- نگهداری و بررسی دورهای: پس از آن، دستگاه باید به طور منظم نگهداری و بررسی دورهای برای اطمینان از از حفظ دقت و صحت آن. این شامل تعویض قطعات فرسوده، تنظیمات مجدد و بررسی عملکرد دستگاه است.
کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق مکانیکی بسیار مهم است زیرا اندازهگیری دقیق و صحیح ویژگیهای مکانیکی در بسیاری از صنایع و بخشهای علمی و فنی بسیار اساسی است. به عنوان مثال، در صنایع خودروسازی، هوافضا، الکترونیک، پزشکی و سایر صنایع، دستگاهها و وسایلی که بر مبنای اندازهگیری مکانیکی عمل میکنند، باید دارای دقت و صحت بالا باشند تا اطمینان حاصل شود که محصولات و فرآیندها به درستی عمل میکنند و مشکلاتی را در آینده ایجاد نمیکنند.
کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق حرارتی
کالیبراسیون ابزار دقیق حرارتی به مجموعه فعالیتهایی اطلاق میشود که با استفاده از استانداردها و دستگاههای حرارتی، اندازهگیری و تنظیم دقت و صحت دستگاهها و وسایل حرارتی را بررسی میکند. در این نوع، معمولاً دستگاهها و وسایل مورد بررسی شامل ترمومترها، ترموکوپلها، پیرومترها و سایر سنسورها و دستگاههای اندازهگیری دما هستند.
مراحل حرارتی عموماً شامل موارد زیر است:
- تهیه استانداردها: برای نوع حرارتی، استانداردهای معتبری که دارای دقت و صحت مورد نیاز هستند، باید تهیه شوند. این استانداردها میتوانند شامل دستگاههای حرارتی، ترموکوپلها با دقت شناخته شده، ترمومترهای مرجع یا منابع حرارتی با دقت و قابلیت تنظیم دما باشند.
- آمادهسازی دستگاه: قبل از انجام کالیبراسیون سنسور فشار و… ، دستگاه حرارتی باید بررسی و آمادهسازی شود. این ممکن است شامل تمیز کردن دستگاه، بررسی وضعیت سنسورها و قطعات حرارتی، اعمال تنظیمات و پارامترهای مورد نیاز و استعلام از دستگاه در محدوده دما باشد.
- انجام کالیبراسیون: در این مرحله، دستگاه حرارتی با استفاده از استانداردها و دستگاههای حرارتی مورد بررسی قرار میگیرد. مقادیر اندازهگیری توسط دستگاه مورد نظر و استانداردها مقایسه شده و اعمال تنظیمات و تنظیمات لازم برای تطبیق دستگاه با استانداردها صورت میگیرد. این ممکن است شامل تنظیم دما، اعمال تعویضی در سنسورها یا تنظیمات دستگاه باشد.
- صدور گواهی: پس از انجام کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق، گواهی صادر میشود که حاکی از این است که دستگاه مورد نظر در محدوده دقت و صحت مورد نیاز قرار دارد. این گواهی شامل جزئیات، نتایج اندازهگیری و همچنین تاریخ و نام فردی که کالیبراسیون را انجام داده است.
کالیبراسیون ابزار دقیق شیمیایی
کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق شیمیایی به فرآیندی اشاره دارد که در آن دستگاهها و وسایل شیمیایی که برای اندازهگیری، تجزیه و تحلیل، یا سایر فعالیتهای شیمیایی استفاده میشوند، مورد ارزیابی و تنظیم دقت قرار میگیرند. هدف اصلی این نوع، تضمین دقت و صحت نتایج آزمایشها و اندازهگیریهای شیمیایی است.
مراحل این نوع کالیبره شیمیایی عموماً شامل موارد زیر است:
- استانداردها: استفاده از استانداردهای شیمیایی با دقت شناخته شده بسیار مهم است. استانداردها میتوانند شامل محلولهای استاندارد، ترازوها، مواد مرجع و دستگاههای اندازهگیری با دقت و شرایط مشخص باشند.
- آمادهسازی دستگاهها: قبل از انجام کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق ، دستگاهها و وسایل شیمیایی باید بررسی و آمادهسازی شوند. این شامل تمیز کردن و عیبیابی دستگاهها، بررسی وضعیت سنسورها، تعویض قطعات مصرفی، تنظیم پارامترها و استعلام از دستگاه در محدوده اندازهگیری مورد نظر است.
- انجام کالیبراسیون: در این مرحله، دستگاه یا وسیله شیمیایی با استفاده از استانداردها و روشها مورد بررسی قرار میگیرد. دادههای حاصل از دستگاه مورد نظر با استانداردها مقایسه میشود و نیازمندیهای تنظیمات و تنظیمات لازم برای تطبیق دستگاه با استانداردها اعمال میشود.
- گواهی: پس از انجام، گواهی صادر میشود. این گواهی شامل جزئیات، نتایج اندازهگیری، تاریخ و نام فردی که کالیبراسیون را انجام داده است. این گواهی نشان میدهد که دستگاه شیمیایی در محدوده دقت و صحت مورد نیاز قرار دارد.
کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق فیزیکی
نوع فیزیکی به مجموعه فرآیندها و فعالیتهایی اطلاق میشود که در آن دستگاهها و وسایل فیزیکی که برای اندازهگیری، آزمایش یا کنترل پارامترهای فیزیکی استفاده میشوند، مورد ارزیابی و تنظیم دقت قرار میگیرند. هدف اصلی فیزیکی، اطمینان از دقت و صحت نتایج اندازهگیری و عملکرد صحیح دستگاهها است.
برخی از مثالهای فیزیکی شامل موارد زیر میشوند:
- اندازهگیری وکالیبره دما: در این نوع کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق ، دستگاههای اندازهگیری دما مانند ترمومترها، ترموکوپلها و ترمواستاتها با استفاده از استانداردها و روشها، تنظیم میشوند. این شامل بررسی دقت و صحت اندازهگیری در محدوده دمایی مورد استفاده است.
- اندازهگیری و کالیبراسیون فشار: در این نوع، دستگاههای اندازهگیری فشار مانند مانومترها، فشارسنجها و ترانسمیترهای فشار با استفاده از استانداردها و روشها، تنظیم و تنظیم میشوند. این شامل بررسی دقت و صحت اندازهگیری در محدوده فشاری مورد استفاده است.
- اندازهگیری و کالیبره جریان: در این نوع، دستگاههای اندازهگیری جریان مانند کالیبراسیون فلومترها، سنسورهای جریان و کالیبراتورهای جریان با استفاده از استانداردها و روشها، تنظیم و تنظیم میشوند. این شامل بررسی دقت و صحت اندازهگیری در محدوده جریانی مورد استفاده است.
- اندازهگیری و کالیبراسیون ولتاژ و جریان الکتریکی: در این نوع، دستگاههای اندازهگیری ولتاژ و جریان الکتریکی مانند مولتیمترها، آمپرمترها و کالیبراتورهای الکتریکی با استفاده از استانداردها و روشها، تنظیم و تنظیم میشوند. این نوع کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق شامل بررسی دقت و صحت اندازهگیری ولتاژ و جریان الکتریکی در محدوده مورد استفاده میشود.
- اندازهگیری و کالیبره انرژی: این نوع کالیبراسیون ابزار دقیق شامل دستگاههای اندازهگیری انرژی مانند کالریمترها و محاسبهگرهای انرژی است. در این نوع، دقت و صحت اندازهگیری انرژی بررسی و تنظیم میشود.
مراحل کالیبراسیون فیزیکی عموماً شامل زیرمجموعههای زیر است:
- تعیین استانداردها: استفاده از استانداردهای دقیق و قابل اعتماد برای اندازهگیری بسیار مهم است. استانداردها میتوانند شامل تجهیزات ارجاع، استانداردهای فیزیکی، نمونههای مرجع و دستگاههای مرجع با دقت و شرایط مشخص باشند.
- آمادهسازی دستگاهها: قبل از انجام، دستگاهها و وسایل فیزیکی باید بررسی و آمادهسازی شوند. این شامل تمیز کردن دستگاهها، عیبیابی، تعویض قطعات مصرفی، تنظیم پارامترها و بررسی دستگاه در محدوده اندازهگیری مورد نظر است.
- انجام: در این مرحله، دستگاه یا وسیلهی فیزیکی با استفاده از استانداردها و روشها مورد بررسی قرار میگیرد. دادههای حاصل از دستگاه با استانداردها مقایسه میشوند و نیازمندیهای تنظیمات و تنظیمات لازم برای تطبیق دستگاه با استانداردها اعمال میشود.
- گواهی: پس از انجام، گواهی صادر میشود. این گواهی شامل جزئیات، نتایج اندازهگیری، تاریخ و نام فردی که کالیبراسیون را انجام داده است. گواهی نشان میدهد که دستگاه فیزیکی در محدوده دقت و صحت مورد نیاز قرار دارد.
کالیبراسیون زمانی
این نوع کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق برای تجهیزات اندازهگیری زمانی مانند ساعتها، تایمرها و دستگاههای زمانسنجی استفاده میشود. در این نوع، تنظیم و تطبیق دستگاهها با استانداردهای زمانی انجام میشود.
همچنین، برای هر نوع تجهیزات ابزار دقیق، ممکن است استانداردها و روشهای کالیبراسیون تجهیزات ابزار دقیق خاصی وجود داشته باشد که باید با توجه به نیازها و مشخصات دستگاه مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، کالیبره معمولاً توسط نیروهای ماهر و متخصص در این حوزه انجام میشود و میتواند در آزمایشگاههای معتبر یا تأسیسات کالیبراسیون انجام شود.
نکات کاربردی کالیبراسیون ابزار دقیق
کالیبراسیون یک فرآیند بسیار مهم و ضروری در زمینه اندازه گیری است. هدف از کالیبراسیون، اطمینان حاصل کردن از این است که یک دستگاه اندازه گیری به درستی عمل می کند و نتایج اندازه گیری آن قابل اعتماد و دقیق هستند.
این امر به چندین دلیل اهمیت دارد: دقت اندازهگیری، انطباق با استانداردها، جلوگیری از خطاهای سیستماتیک، و بهبود تکرارپذیری. بنابراین کالیبراسیون دقیق و منظم دستگاه های اندازه گیری امری حیاتی و اجتناب ناپذیر است که به بهبود کیفیت فرآیندها و اطمینان به نتایج اندازه گیری کمک می کند.
شناخت دقیق دستگاه
- مشخصات فنی: بررسی دقیق مشخصات فنی دستگاه مانند محدوده اندازه گیری، دقت، رزولوشن و حساسیت بسیار ضروری است. این مشخصات می تواند در راهنمای کاربر یا پلاک مشخصات دستگاه آمده باشد.
- نحوه عملکرد: آشنایی با نحوه عملکرد دستگاه و اصول اندازه گیری آن مهم است. مثلا در مورد ترازوها، شناخت اصول کار بار سنجی الکترونیکی ضروری است.
- منابع خطا: شناسایی منابع احتمالی خطا در اندازه گیری مانند اثر دما، رطوبت، ارتعاشات محیطی و … بسیار کمک کننده خواهد بود.
- نگهداری و تعمیر: اطلاع از دستورالعمل های نگهداری و تعمیر دستگاه برای حفظ عملکرد صحیح آن ضروری است.
- طول عمر و کالیبراسیون قبلی: بررسی سوابق کالیبراسیون قبلی و طول عمر دستگاه می تواند به تعیین بازه زمانی مناسب کالیبراسیون کمک کند.
انتخاب استاندارد مناسب
- شناخت دامنه اندازه گیری و توانایی دستگاه: قبل از انتخاب استاندارد، باید دامنه اندازه گیری و محدودیت های دستگاه به خوبی شناخته شده باشد. این مشخص می کند که چه نوع استانداردی مورد نیاز است.
- در دسترس بودن استاندارد مرجع: استاندارد مرجع انتخابی باید به راحتی در دسترس و قابل دسترسی باشد. این می تواند شامل استانداردهای ملی، بین المللی یا داخلی سازمان باشد.
- قابلیت ردیابی استاندارد: استاندارد انتخابی باید ردیابی پذیر به استانداردهای ملی یا بین المللی باشد تا اطمینان حاصل شود که نتایج اندازه گیری با استانداردهای معتبر هماهنگ هستند.
- عدم قطعیت اندازه گیری: استاندارد باید بتواند میزان عدم قطعیت اندازه گیری را به طور دقیق مشخص کند تا بتوان مطمئن بود که نتایج اندازه گیری در محدوده مجاز هستند.
- شرایط محیطی: در صورت لزوم، استاندارد انتخابی باید شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و غیره را در نظر بگیرد تا تطابق بهتری با شرایط واقعی اندازه گیری داشته باشد.
شرایط محیطی
شرایط محیطی بسیار مهم در فرآیند کالیبراسیون دستگاه های اندازه گیری هستند. این شرایط می توانند بر نتایج اندازه گیری تأثیر بگذارند و باید به دقت کنترل و پایش شوند. برخی از مهمترین شرایط محیطی در کالیبراسیون عبارتند از:
- دما: دما می تواند بر خصوصیات دستگاه های اندازهگیری تأثیر بگذارد و تغییرات دما میتواند باعث تغییر در نتایج شود. بنابراین، کالیبراسیون باید در شرایط دمایی کنترلشده و ثابت انجام شود. اندازهگیری و کنترل دقیق دما در محل کالیبراسیون ضروری است.
- رطوبت: تغییرات رطوبت نیز میتواند باعث تغییر در ویژگیهای دستگاه و در نتیجه نتایج اندازهگیری شود. رطوبت محیط باید در محدوده مجاز و کنترلشده باقی بماند. اندازهگیری و ثبت مقادیر رطوبت در طول فرآیند کالیبراسیون مهم است.
- فشار: تغییرات فشار، به ویژه در اندازهگیریهای فیزیکی مانند فشار و جریان، میتواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد. فشار محیط باید در طول کالیبراسیون ثابت و در محدوده مجاز باشد.
- ویبراسیون و لرزش: ویبراسیون و لرزش محیطی میتواند عملکرد دستگاه را تحت تأثیر قرار دهد. محل انجام کالیبراسیون باید دارای حداقل ویبراسیون و لرزش باشد.
- تابش نور: برخی دستگاهها مانند سنسورهای نوری ممکن است به تابش نور محیطی حساس باشند. تابش نور باید در طول فرآیند کالیبراسیون کنترل و محدود شود.
روش کالیبراسیون
برای کالیبراسیون دستگاههای اندازهگیری، روشهای متنوعی وجود دارد که میتوان بر اساس نوع دستگاه، محدوده اندازهگیری و نیازهای کاربردی از آنها استفاده کرد. برخی از رایجترین روشهای کالیبراسیون به شرح زیر است:
- روش مقایسه (Comparison Method): در این روش، دستگاه اندازهگیری مورد آزمایش با یک دستگاه مرجع یا استاندارد مقایسه میشود. اندازههای مختلف با هر دو دستگاه گرفته و مقایسه میشوند تا انحراف دستگاه مورد آزمایش از دستگاه مرجع مشخص شود. این روش برای کالیبراسیون دستگاههای اندازهگیری متداول مانند دما، فشار، جریان و… کاربرد دارد.
- روش جایگزینی (Substitution Method): در این روش، دستگاه مورد آزمایش با یک دستگاه استاندارد جایگزین میشود. مقادیر معلوم از یک پارامتر مثل ولتاژ یا مقاومت به دستگاه مرجع و دستگاه مورد آزمایش اعمال میشود. انحراف دستگاه مورد آزمایش از دستگاه استاندارد بر اساس این مقایسه تعیین میشود. این روش برای کالیبراسیون دستگاههای الکتریکی مانند ولتمتر، امپرمتر و… مناسب است.
- روش مستقیم (Direct Method): در این روش، دستگاه مورد آزمایش مستقیماً با یک استاندارد اندازهگیری معلوم کالیبره میشود. مقادیر معلوم پارامتر مورد نظر به دستگاه اعمال و خروجی آن ثبت میشود. انحراف دستگاه مورد آزمایش از مقدار استاندارد محاسبه میشود. این روش برای کالیبراسیون دستگاههای وزنسنج و ابزارهای اندازهگیری ابعادی کاربرد دارد.
- روش آنالیز (Analysis Method): در این روش، خطاها و نامشخصیهای دستگاه با استفاده از تجزیه و تحلیل ریاضی و آماری مشخص میشود. مدلسازی ریاضی دستگاه و تعیین پارامترهای تأثیرگذار، جزء این روش است. این روش برای دستگاههای پیچیده و دقیق مانند طیفسنجها و لیزرها کاربرد دارد.
ثبت و مستندسازی
ثبت و مستندسازی نتایج کالیبراسیون دستگاههای اندازهگیری بسیار مهم است. این مستندات میتوانند در موارد زیر کاربرد داشته باشند:
- تعیین صحت و دقت دستگاه: نتایج کالیبراسیون به طور مستقیم میزان انحراف دستگاه از استاندارد را نشان میدهند. این اطلاعات برای تعیین میزان صحت و دقت دستگاه در طول زمان مفید است.
- ردیابی پارامترهای تأثیرگذار: ثبت شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و فشار هوا در زمان کالیبراسیون میتواند به شناسایی پارامترهای مؤثر بر عملکرد دستگاه کمک کند.
- گواهی کالیبراسیون: گواهی کالیبراسیون، مدرکی است که طی آن صحت دستگاه به طور رسمی تأیید میشود. این گواهی میتواند برای استانداردهای مرجع و مقاصد قانونی مورد استفاده قرار گیرد.
- برنامهریزی کالیبراسیون دورهای: ثبت تاریخ کالیبراسیونهای قبلی کمک میکند تا برنامه منظم و دورهای کالیبراسیون تنظیم شود.
- بهبود فرایند کالیبراسیون: مستندات میتوانند به شناسایی نقاط ضعف و بهبود فرایندهای کالیبراسیون کمک کنند.
- پشتیبانی در صورت برخورد با ادعاهای حقوقی: در صورت بروز مشکلات قانونی، مستندات کالیبراسیون میتوانند به عنوان مدرک مورد استفاده قرار گیرند. برای مستندسازی کالیبراسیون موارد زیر باید ثبت شوند:
- مشخصات دستگاه (شماره سریال، مدل، …)
- تاریخ و شرایط کالیبراسیون (دما، رطوبت، …)
- روش کالیبراسیون استفاده شده
- نتایج کالیبراسیون (خطا، انحراف از استاندارد، …)
- هرگونه اقدام اصلاحی انجام شده
- نام و امضای فرد مسئول کالیبراسیون
برنامه کالیبراسیون منظم
برنامه کالیبراسیون منظم برای دستگاههای اندازهگیری بسیار مهم است. این برنامه باید با توجه به عوامل مختلف طراحی و اجرا شود. برخی از این عوامل عبارتند از:
- نوع دستگاه اندازهگیری: دستگاههای مختلف ممکن است نیازمند فواصل کالیبراسیون متفاوتی باشند. دستگاههای پیچیدهتر و حساستر نیاز به کالیبراسیون مکررتر دارند.
- شرایط کارکرد دستگاه: دستگاههایی که در شرایط سختتر (دما، رطوبت، ضربه و …) کار میکنند، باید به طور مکررتر کالیبره شوند.
- میزان دقت و صحت مورد نیاز: دستگاههایی که نیاز به دقت و صحت بالاتری دارند، باید به طور مکررتر کالیبره شوند.
- استانداردهای صنعتی و قانونی: برخی استانداردها و قوانین مرتبط، فواصل کالیبراسیون مشخصی را ملزم میکنند.
- تجربه گذشته و آنالیز خطاها: با ثبت سوابق گذشته و آنالیز خطاها، میتوان فواصل کالیبراسیون بهینه را تعیین کرد. برنامه کالیبراسیون منظم میتواند به صورت زیر طراحی شود:
- تعیین دستگاههای اولویتدار برای کالیبراسیون
- تعیین فواصل کالیبراسیون برای هر دستگاه
- تهیه جدول زمانبندی کالیبراسیون
- تعیین مسئولیتها و نحوه ثبت و نگهداری مستندات
آموزش و مهارت تیم
آموزش و مهارت تیم برای کالیبراسیون دستگاههای اندازهگیری بسیار مهم است. برای اطمینان از اجرای صحیح و دقیق فرآیند کالیبراسیون، این نکات باید مدنظر قرار گیرند:
- آموزش تیم کالیبراسیون:
- آشنایی با انواع دستگاههای اندازهگیری و اصول کارکرد آنها
- آشنایی با استانداردها و روشهای کالیبراسیون
- آگاهی از مستندات و مدارک مورد نیاز
- آموزش نحوه اندازهگیری، ثبت و تحلیل نتایج آشنایی با رویههای کنترل کیفیت و رفع خطاها
- مهارتهای تخصصی:
- توانایی در کار با تجهیزات و ابزارهای کالیبراسیون
- مهارت در تفسیر نتایج و تشخیص علل خطاها
- دانش فنی برای تنظیم و تعمیر دستگاهها
- مهارت در مستندسازی و گزارشنویسی
- تجربه و توانایی حل مسئله:
- تجربه در اجرای موفق فرآیند کالیبراسیون
- مهارت در شناسایی و رفع مشکلات و خطاها
- توانایی در تحلیل دادهها و ارائه راهکارهای بهبود
- التزام به دقت و صحت:
- پایبندی به اجرای دقیق روشهای کالیبراسیون
- توجه به جزئیات و کاهش خطاها
- حساسیت به انحرافات و عدم اطمینان